2014 Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçimi (Anlık-Canlı bilgiler)

2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. ve görevdeki Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 28 Ağustos 2014'de sona ermesi ve yerine gelecek 12. Cumhurbaşkanını belirlemek için yapılacak olan seçim.[1] Seçim tarihi, Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilk turu 10 Ağustos 2014 Pazar günü, seçimin ikinci tura kalması durumunda ise ikinci oylama 24 Ağustos 2014 Pazar günü olarak belirlendi. Yurt dışında yaşayan Türkler için bulundukları ülkede oy kullanma tarihleri ilk tur için 31 Temmuz-3 Ağustos 2014, ikinci tur seçimi ise 17-20 Ağustos 2014 olarak açıklandı.[2][3]

Arka plan

2007 anayasa değişikliği referandumu sonucu gerçekleşen değişiklikle, Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi'nde ilk kez bir cumhurbaşkanı doğrudan halk oylaması ile bu seçimde seçilecektir.[4][5] Kabul edilen değişikliklerden diğerleri ise, cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıldan beş yıla indirilmesi ve bir kişinin en fazla iki defa bu göreve seçilebilmesiydi.

Ancak, 28 Ağustos 2007 tarihinde yedi yıllık bir dönem için Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı olarak seçilen Abdullah Gül'ün görev süresi ve dolayısıyla bir sonraki seçimin tarihi, 21 Ekim 2007 tarihinde düzenlenen referandumda kabul edilen anayasa değişikliği nedeniyle tartışmalı hale gelmişti. Anayasa Mahkemesi, 15 Haziran 2012 tarihinde, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından, 6271 sayılı kanunun bazı hükümlerinin iptali istemiyle açılan davayı esastan karara bağladı. Yüksek Mahkeme, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 7 yıl olduğuna ve ikinci kez aday olabileceğine karar verdi.[6]

Adayların belirlenmesi

16 Haziran 2014 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Milliyetçi Hareket Partisi lideri Devlet Bahçeli TBMM'de düzenledikleri ortak basın toplantısıyla Ekmeleddin İhsanoğlu'nu çatı aday olarak göstereceklerini açıkladılar.[7] 30 Haziran 2014 tarihinde ise, Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından düzenlenen basın toplantısı ile partinin cumhurbaşkanı adayının Selahattin Demirtaş olduğu açıklandı.[8] 1 Temmuz 2014 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Cumhurbaşkanı adayının Genel Başkan ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olduğu açıklandı.[9]
Seçim takvimi

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven 6 Mayıs 2014 günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin 29 Haziran 2014 Pazar günü başlayacağını, aynı gün adaylık başvurularının da başlayacağını ve başvuruların 3 Temmuz 2014 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar devam edeceğini söyledi.[10]

Cumhurbaşkanı geçici aday listeleri 8 Temmuz 2014 Salı günü, kesin aday listeleri ise 11 Temmuz 2014 Cuma günü Resmi Gazete'de yayımlanacak olup, kesin aday listelerinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla birlikte propaganda dönemi başlayacaktır.

Cumhurbaşkanlığı için ilk oylama 10 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise ikinci oylama 24 Ağustos 2014 tarihi olarak belirlendi. Yurt dışında yaşayan vatandaşlar için bulundukları ülkelerde oy kullanma tarihleri ise, ilk oylama için 31 Temmuz - 3 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise, 17 - 20 Ağustos 2014 olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı seçiminde, bir sandık bölgesindeki seçmen sayısı ise 400 olarak belirlendi.

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu (yüzde 50+1 oy) alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü (24 Ağustos) ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. Yeni cumhurbaşkanı 28 Ağustos 2014 günü Abdullah Gül'den görevi devralıcaktır.

25 Temmuz 2014 Cuma günü 17:00 itibari ile yurt dışı yerleşik Türk vatandaşları için gümrük kapılarında oy verme işlemi başladı. Oy verme işlemi 10 Ağustos 2014 tarihine kadar sürecektir.[11]

İlk kez bu seçimde uygulanmaya başlayacak olan yurtdışı vatandaşların oy kullanma işlemleri 31 Temmuz 2014 günü Avustralya'da yerel saat ile 8:00'da başlamıştır. Oy verme tarih ve saatleri ülkelere göre değişmektedir.[12]

Yurt dışında oy verme işlemleri 500'den fazla seçmenin yaşadığı 54 ülkede kurulacak seçim merkezlerinde yapılmıştır. Yurt dışında oy kulanabilecek toplam seçmen sayısı 2 milyon 790 bin 408 kişidir. En çok seçmenin kayıtlı olduğu ülke 1 milyon 391 bin 704 kişi ile Almanya olurken, en fazla oyun seçmenin kayıtlı olduğu seçim merkezi ise 257 bin 149 kişi ile Düsseldorf olmuştur. Düsseldorf'ta kayıtlı seçmen sayısı Türkiye'ki Amasya, Artvin, Bilecik, Erzincan, Kırşehir, Muş, Niğde, Rize, Sinop, Tunceli, Uşak gibi bir çok ilin merkez ilçe ve köylerindeki seçmen sayısından fazladır. [13] Yurtdışında oy kullanımı 3 Ağustos 2014 tarihinde sona ermiştir. Buna göre seçimlerin yaz aylarına gelmiş olmasından dolayı seçim merkezlerindeki katılım beklenenden düşük kalmıştır. [14] Bazı ülkelerdeki katılım sayıları şöyle gerçekleşmiştir; Almanya'da 1 milyon 400 bin seçmenden 113 bin 606'sı, Hollanda'da ise 240 bin Türk'ten 17 bin 295'i, Belçika'da 127 bin 518 seçmenden 8 bin 66'sı, İtalya'da 13 bin seçmenden bin 30'u, Polonya'da Bin 770 seçmenden 234'ü, Yunanistan'da 10 bin kişiden 412'si, Katar'da 2 bin 212 seçmenden 308'i, Danimarka'da 30 bin seçmenden bin 60'ı, Azerbaycan'da 6 bin 305 seçmenden 947'si, Kırgızistan'da Bin 400 seçmeden 263'ü, Kazakistan'da 4 bin seçmenden 520'si oylarını kullanmışlardır.[14] Bu rakamlar sonucunda yurtdışında oy kullananların sayısı yaklaşık olarak 232 bin olarak açıklanmıştır. [15]

Bağışlar

9 Ağustos 2014 tarihli toplam seçim bağışı miktarları aşağıdaki gibidir.
Aday nbsp; nbsp; nbsp;Bağış yapan kişi sayısı nbsp; nbsp; nbsp;Tutar (TL)
Recep Tayyip Erdoğan nbsp; nbsp; nbsp;1,350,796 nbsp; nbsp; nbsp;55,260,778[16]
Ekmeleddin İhsanoğlu nbsp; nbsp; nbsp;2,172 nbsp; nbsp; nbsp;8,500,000[17]
Selahattin Demirtaş nbsp; nbsp; nbsp;7,119 nbsp; nbsp; nbsp;1,213,000[17]
Oy verme

2 Temmuz 2014 tarihinde askıya çıkan seçmen listeleri için itiraz süresi 9 Temmuz'da sona erecek. Yüksek Seçim Kurulu seçimde kullanılacak oy pusulalarında adayların fotoğraflarının yer alacağını açıkladı. [18]

Ayrıca, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları ilk defa bir seçim için yaşadıkları ülkede oy kullanacaklardır.[19]

Oy Nasıl Kullanılır Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

Oy Nasıl Kullanılır Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 10 Ağustos 2014 Nasıl oy kullanılacak. Cumhurbaşkanını ilk kez seçimle belirleyeceğiz ve bu yüzden insanlar cumhurbaşkanlığı seçimlerinde nasıl oy kullanılacağını merak ediyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy pusulaları nasıl olacak? Cumhurbaşkanlığı seçimleri oy kullanma işlemleri hakkında bilgi vereceğiz.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerine yalnızca bir gün kaldı. Yarın yapılacak seçimden sonra adaylardan biri %50'yi geçerse pazartesi gününe Türkiye yeni bir cumhurbaşkanıyla uyanacak. İlk kez cumhurbaşkanını halk seçeceği için Türkiye'de seçimlerde oy kullanma sırasında insanlar büyük bir merak içinde. Özellikle ilk kez oy kullanacaklar da seçimlerde nasıl evet mührü basılacağını merak ediyor. Bu özel haberimizde sizlere cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanırken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi vereceğiz.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ABD modeli geçerli olacak. Yani adaylar partileriyle bağlantısız bir şekilde seçime bireysel olarak katılacak. Seçimlerde propagandalarda partilerinin imkanlarını kullanamayacak. Seçim propagandaları için kullanılan maddi imkanlar ya adayın kendi cebinden çıkacak ya da seçmenlerden toplanan bağışlar yardımıyla yapılacak. Şimdiye kadar en büyük bağışı Başbakan Erdoğan topladı. Yaklaşık 1,5 milyon kişi toplam 55 milyon 250 bin TL maddi bağışta bulundu. Daha sonraki sıralamada Ekmeleddin İhsanoğlu 20 Milyon ve Selahattin Demirtaş 7 Milyon TL'lik bağış topladı. Adayların bağış için topladığı paralar tamamen seçim propagandalarında kullanılıyor.

Seçimde kullanılmak üzere Türkiye nüfusu kadar, yani 75 milyondan fazla oy pusulası basıldı ve mühürlendi. Yurtdışında kayıtlı 10 milyon seçmen için de pusula basıldı ancak sadece 2 milyon kişi yurtdışındaki temsilciliklerde oy kullandı. Türkiye'de ise 37 milyondan fazla seçmen bulunuyor.

Seçimler Türkiye'nin her yerinde sabah saat 08:00'de başlayacak ve 17:00'de sona erecek. Seçmenler bu saatler arasında oy kullanabilecek. Diğer seçimlerden farklı olarak Doğu bölgelerinde de seçimler aynı saatte başlayacak. Eskiden zaman farkından dolayı Doğu bölgelerindeki illerde seçimler bir saat erken başlıyordu.

Seçim sandığına gittiğiniz zaman yanınızda nüfus cüzdanınızı ve seçmen kartınızı bulundurmanız gerekiyor. Daha sonra seçmen kağıdınız mühürlenecek. Seçmen listesinde isminizin yanına imza atmanız istenecek. Bu işlemlerin ardından sandık kurulu başkanı tarafından siz bir evet mührü, bir zarf ve seçim pusulası verilecek. Zarf ve seçim pusulasının üstünde mutlaka YSK'nın mührünün bulunması gerekiyor. Mühürlü olmayan zarf ve seçim pusulalarıyla kullanılan oylar geçersiz olacak. Bu nedenle zarfınızı ve seçim pusulanızı kontrol etmeniz gerekiyor. Bir hata varsa bunu mutlaka sandık kurulu başkanına belirtmelisiniz.

Bir sorun çıkmadığı takdirde etrafı kapalı bir kabine girerek burada oy pusulasında oy vermek istediğiniz adayın altında bulunan mühür kısmına "EVET" mührünü belirlenen alanın dışına taşmayacak şekilde basması gerekecek. Evet mührünün basılması gereken alanın fazlaca dışına çıkması durumunda oy geçersiz sayılacak.

Seçimin ilk turunda adaylardan biri Türkiye genelinde tek başına %50 oy alamazsa bu sefer de ikinci tur oylamaya geçilecek. Bu seçimde, önceki seçimde en fazla oy alan iki aday yarışacak ve üçüncü aday seçim dışında kalacak. İkinci seçimde ise en fazla oyu alan aday seçimi kazanacak. İkinci tur seçime kalınması halinde seçim tarihi 24 Ağustos 2014

Oy kullanma işlemlerinde engellilere, yaşlı, hamile ve ağır hastalara öncelik verilecek. Seçim günü boyunca içkili restaurantlarda, marketlerde ve tekel büfelerde içki satışı yasak olacak. Ayrıca emniyet güçleri haricinde silah ruhsatı olsa bile kimse yanında patlayıcı madde ve silah bulunduramayacak. Seçim süresi boyunca basılı ve sözlü yayın organları halkın görüşünü etkileyecek seçim sonucu tahmini ve aday propagandası yapamayacak. Yasaklar gece 00.00'a kadar devam etse de YSK'nın bu yasağı saat 20.00'den itibaren kaldırması bekleniyor. nbsp;