Tahıl sevkiyatı için imzalar bugün atılıyor
DÜNYA Haberleri / BBC Türkçe / turkiyegazetesi.com.tr
Dünyayı sarsan Ukrayna tahıl krizinde sona gelindi. Sevkiyatın gerçekleştirilmesine yönelik imza töreni, bugün Ukrayna-Rusya tarafları, Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Guterres’in katılımıyla İstanbul’da yapılacak. Tahıl sevkiyatının en önemli ayağı gemileri mayınlı alanlardan sorunsuz şekilde çıkarmak olacak.
Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle bütün dünyanın etkilendiği gıda krizinin çözülmesi için ilk adım bugün atılıyor. Savaş sebebiyle Ukrayna limanlarında kalan tahılların dünya pazarlarına sevk edilmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan devreye girmişti. İstanbul’daki Kalender Kasrı’nda Ukrayna ve Rus heyetlerini buluşturan Türkiye, tarafların birçok konuda anlaşmasını sağlamıştı.
Krizde şimdi imza aşamasına gelindi. Tahıl Sevkiyatı Anlaşması imza töreni bugün saat 16:30’da İstanbul Dolmabahçe Ofisi'nde yapılacak. Törene, Ukrayna ve Rusya tarafları, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres katılacak. Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu, tahıl koridoru anlaşmasında gelinen son noktaya ilişkin, “Cumhurbaşkanımızın liderliğindeki diplomatik çabalarımız sonuç veriyor. İhtilafın çözümü için çabalarımızı sürdüreceğiz" açıklamasını yaptı. Karadeniz'den gemilerin çıkarılması için Türkiye önemli rol üstlenecek. İşte yoğun diplomasi trafiğinin yaşandığı bölgeden sevkiyatın yol haritasının ayrıntıları...
ÜÇ LİMANDAN SEVKİYAT
Rusya ile müzakerelerdeki Ukrayna heyetinde bulunan, Ukrayna parlamentosu Yüksek Rada vekili Rustem Umerov, Kiev’in üç limandan sevkiyat yapmayı planladığını açıkladı. Ukraynalı yayın kuruluşu Obşestvennoye’ye konuşan Umerov “Sevkiyatlar Odessa, Yujnıy ve Çernomorsk Limanlarından yapılacak. Ancak ilerleyen dönemde bu ağı genişletmek istiyoruz. Donanma ve ordunun bütün tavsiyelerine uyulmalı. Askerlerle birlikte geliştirdiğimiz güvenli koridorlar, güzergâhlar var. Bu güzergâhlar üzerinden bütün sivil gemiler geçecek. Herkese tahıl satacağız. Bu tavsiyelere uyabilecek bütün gemiler bize gelebilir” dedi.
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Moskova ile Kiev arasında hâlâ diyalog imkânı olduğunu söyledi.
Tahıl koridoru anlaşması imzalanıyor: Gemilerin Karadeniz'den geçişi nasıl sağlanacak?
24 Şubat'ta Rusya'nın Ukrayna'yı işgale başlamasıyla başlayan savaşın en önemli sonuçlarından biri olan küresel gıda krizinin aşılması için bugün İstanbul'da önemli bir adım atılıyor. Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda yapılan görüşmelerin ardından Ukrayna ve Rusya, tahıl ürünlerinin Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına taşınmasına olanak sağlayan anlaşmaya imza atacak. Dolmabahçe Sarayı'nda yapılacak törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Antonio Guterres katılacak.
GEMİLERİN KARADENİZ'DEN GEÇİŞİ NASIL SAĞLANACAK?
Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl ve diğer gıda ürünlerinin taşınmasına ilişkin anlaşma dün Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'nca yapılan açıklamayla duyuruldu.
Rusya ve Ukrayna'yı anlaşmaya götüren süreç, savaşın başlamasının ardından Ukrayna'nın güvenlik, Rusya'nın da yaptırımlar nedeniyle tahıl ürünlerini uluslararası pazarlara satamamasının oluşturduğu küresel gıda krizi uyarılarıyla başladı.
Dünyanın en önemli iki tahıl üreticisinin ürünlerini ihraç edememeleri, gıda fiyatlarında artışa neden oldu ve özellikle yoksul Afrika ülkelerinde yaşayan milyonlarca insanın hayatını tehlikeye soktu.
Türkiye ve BM tarafından Mayıs ayından bu yana yürütülen arabuluculuk çabaları, özellikle Haziran ayı ortasından itibaren yoğunlaştı ve geçen hafta İstanbul'da yapılan görüşme, genel hatlarıyla bir anlaşmanın ortaya çıkmasını sağladı.
Bu süreçte özellikle Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın, Rus ve Ukraynalı mevkidaşları Sergey Şoygu ve Oleksiy Reznikov ile sürdürdüğü diplomasiye, ayrıca teknik sorunların aşılmasında BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Genel Sekreteri Rebeca Grynspan'ın sessiz ama etkili rolüne dikkat çekiliyor.
PAZARLIĞIN EN ÖNEMLİ AYAĞI GEMİLERİ MAYINLI ALANLARDAN SORUNSUZ ŞEKİLDE ÇIKARMAK
Tahıl koridoru oluşturulmasına dönük çabaların ilk amacı, Odessa başta olmak üzere mayınlar nedeniyle Ukrayna limanlarında sıkışıp kalan tahıl ve diğer gıda ürünleriyle yüklü gemilerin dünya pazarlarına açılmasını sağlamaktı.
Bu kapsamda yaklaşık 80 adet geminin olduğu kaydediliyor. Bu gemilerin denize açılabilmelerini sağlayacak koridorun oluşması, silolarda alıcı bekleyen yaklaşık 25 milyon ton tahılın da dünya pazarlarına taşınması anlamına geleceği için önem kazanıyor.
Pazarlığın en önemli ayaklarından birisini, gemilerin sorunsuz şekilde mayınlı alanlardan çıkabilmesi ve Rusya'nın saldırılarına maruz kalmaması için Moskova'dan alınacak güvenlik garantileri oluşturdu.
RUSYA KENDİ ÜRÜNLERİNİNDE GEÇİŞİNİ İSTEDİ
Rusya, Haziran ayı ortalarından itibaren Karadeniz'deki deniz kuvvetlerini Ukrayna limanlarından ve Yılan Adası'ndan çekerek anlaşma için gerekli güvenceyi verebileceği mesajını verdi.
Ancak bununla beraber, anlaşmanın sadece Ukrayna tahıl ürünlerini değil Rusya'nın gıda ürünleri ve gübresini de içerecek şekilde bir paket haline getirilmesi koşulunu öne sürdü. Bunun yapılabilmesi için Rusya'ya yaptırım uygulayan ABD başta olmak üzere Batı dünyasının ikna edilmesi gerekti.
Bu görevi üstlenen BM, küresel gıda bunalımının önüne geçmek için Rusya'nın plana dahil edilmesi gerektiğini vurguladı ve sonuçta başarıya ulaştı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in sözcüsü Ferhan Haq, Guterres'in imza törenine "Ukrayna'nın gıda ürünleri ve Rus gıda ve gübresinin dünya pazarlarına ulaştırılması için gösterdiği çabalar kapsamında" katıldığını açıkladı.
UKRAYNA'NIN YOL HARİTASI
Gıda koridorunun oluşturulmasıyla birlikte Ukrayna, tamamen kendi denetiminde olan Odessa, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarından ihracata başlayabilecek. Anlaşmaya göre gıda yüklü kargo gemiler, kılavuz gemiler aracılığıyla mayınlı limanlardan Karadeniz'e ulaşacak ve önceden belirlenen rotalardan dünya pazarlarına taşınacak.
Bu süreçte, Rusya'nın ateşkes uygulayacağı ve gemilerin güvenliğini tehlikeye atmayacağı basına yansıyan haberlerde yer almıştı.
Ukrayna ise Rus gemilerinin Ukrayna kara sularına hiçbir şekilde girmemesini istiyor.
İSTANBUL'DA ÖNEMLİ ROL OYNUYOR
Anlaşma, sevkiyatın güvenliği ve işlerliğinin İstanbul'da oluşturulacak bir koordinasyon merkezi tarafından gözlenmesini de içeriyor. Rusya, bu gözlem görevinin tüm tarafların katıldığı ortak bir şekilde yapılmasını Ukrayna ise BM gözetiminde olmasını istiyordu. Son durumun nasıl olduğu anlaşma açıklandığında ortaya çıkacak.
Anlaşma, gıda koridorunu kullanan gemilerin kargolarının Türkiye tarafından oluşturulacak noktalarda Rusya'nın da katılımıyla denetlenmesini içeriyor. Rusya, Ukrayna'ya yük almaya gelecek kargo gemilerinin silah ve askeri malzeme taşımadığından emin olmak için bu denetimi istiyor.
Bu süreçte Türk Deniz Kuvvetleri'nin taraflar arasındaki işlemler açısından kolaylaştırıcı rol oynayacağı kaydediliyor.
RUSYA DA İHRACATA BAŞLAYACAK
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 19 Temmuz'da Tahran'da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmeyle ilgili olarak basını bilgilendirirken, anlaşmanın Rusya'ya da ihracat olanağı sağlaması gerektiğini belirtmiş, "Uluslararası kuruluşlarla üzerinde ilk olarak bunun üzerinde uzlaştık. Bunu bir paket çözüm formülü olarak sundular. Amerikalı ortaklarımız da dahil olmak üzere şu ana kadar kimse karşı çıkmadı. Yakın gelecekte ne olacağını göreceğiz" demişti. 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgale başlayan Rusya'ya uygulanan yaptırımlar, gübre ve gıda ürünlerinin satışını kapsamıyor.
Ancak Rusya'dan mal satın almak isteyen ya da bu malı alıcılara ulaştırmak isteyen taraflar, bankacılık ve sigorta gibi işlemlere uygulanan yaptırımlardan çekindikleri için ticari anlaşma yapmaya yanaşmıyorlar.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da 21 Temmuz'da TRT'ye yaptığı açıklamada, "Bu sorunu çözdüğümüz zaman sadece Ukrayna'nın tahıl, ayçiçek ve ayçiçek yağı ihracatının önü açılmayacak. Rusya'nın da gerek bu ürünler gerekse dünyanın ihtiyacı olan gübrenin ihracatının da önü açılacak" demişti.
Çavuşoğlu, ürünlerin kendilerine değil ama onları taşıyacak gemilere yönelik yaptırımlar olduğunu belirterek, "Lojistik konular, hiçbir yerde hizmet alamıyor, sigorta konusu önemli. Bu ödemelerin yapılması için bankacılık sisteminin işlemesi lazım. Bu konularda da zaten gerek ABD ve diğer Avrupa Birliği bu engelleri kaldıracağına yönelik taahhütlerde bulundular" bilgisini vermişti.
Financial Times gazetesine konuşan bir Batılı yetkiliye göre Rusya'nın tahıl ürünlerini ihraç etmesini kolaylaştırmak için BM ile Rusya bir mutabakat muhtırası da imzalayacak.
Bu sürecin tamamlanması durumunda, Rusya'nın 2022 sonuna kadar 50 milyona yakın tahıl ürünü satabileceği kaydediliyor.
'da Takip Edin!
