IKBY'de halk tedirgin: Bölge Gazze'ye döner

Çetiner ÇETİN - KERKÜK / ERBİL

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) tartışmalı bağımsızlık referandumu sona erdi. Gözler şimdi Ankara ve Tahran’dan gelecek tepkilerde ve yaptırımlarda. Esnaf ve halk yaptırımlardan endişe ederken siyasiler ise gerilimli bir sürecin kendileri için zorlu geçeceği görüşünde. Halk yaptırımların uzun vadeli olması durumunda 90’lı yıllara geri dönülmesinden endişe ediyor. Ancak yaşanan siyasi sürece rağmen “Yüzümüzü batıya, Türkiye’ye döndük. Arap dünyasından çoktan koptuk” mesajları var.

GÜNDEM ERDOĞAN’IN MESAJLARI 

Referandum sonuçlarının oranları merakla beklenirken, Ankara ve Tahran’dan gelen sert mesajlar anbean lokal medya kuruluşlarında son dakika haberi olarak veriliyor. Halk arasında neredeyse herkesin ana gündem konusu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mesajları. Halkın her mesajdan sonra tedirginliği daha  artıyor.

ESNAF: KAPI KAPANMASIN 

Erbil’in en büyük gıda toptancı pazarı esnafı en endişeli kesim. Bu esnaftan biri olan Kasım Abdullah, halkın tüketim malları olarak kullandığı kaliteli malların Türkiye’den geldiğini belirterek “Bir ambargo olursa bundan halkımız mağduriyet yaşar. Her yerden buraya gıda ürünleri geliyor. Hindistan, Rusya, Çin Avrupa Brezilya ama Türk malları kaliteli olarak tescilli durumunda. Aynı coğrafyanın insanlarıyız ve beslenme alışkanlıklarımız da aynı. Kapılar kapanırsa halkımız zor durumda kalır. Kaliteli beslenme şartları çok değişir” değerlendirmesini yaptı.

AMBARGO BÜTÜN BÖLGEYİ ETKİLER

“Halkımız uzun yıllardan bu yana mutfağında Türk mallarını tercih ediyor” sözleri ile Türkiye’nin bölgedeki her eve girdiğine vurgu yapan Gıda pazarı esnafından Rızgar Ali Muhammed “İran’ın kapıları kapatması çok anlam ifade etmez. Ama Türkiye kapıları kapatırsa bu sadece halka değil tüm bölgeye huzursuzluk getirir. Biz Türkiye’nin böyle bir adım atmasını arzu etmeyiz. Ama Türkiye’nin de bölgedeki durumu iyi anlaması gerekir” dedi.

TÜRKİYE, DÜNYAYA AÇILAN KAPIMIZ

Referandum öncesi ve sandıkların kapandığı saate kadar bölgede heyecanlı olduklarını ifade eden Mobilya tüccarı Sirvan Abdulvahit,“Bizim dünyaya açılan kapımız Türkiye. Dünyanın hangi noktasına gidersek İstanbul üzerinden gidiyoruz. Türkiye neredeyse ikinci evimiz gibi. Biz yüzümüzü Türkiye’ye döndük. Türk mobilya sektöründen aldığımız malları Zaho’dan soktuktan sonra Irak pazarına Erbil’den dağıtıyoruz. Kürt bölgesinde ve Irak’ta hangi eve gitseniz oturma grubundan buzdolabına, yatak odasından çocuk odasına varıncaya kadar hepsi Türk markaları. Bu ekonomik olarak bizi zora sokar, yeni yollar aramak zorunda kalırız. Mısır’ın Erbil Başkonsolosluğu daha şimdiden bize mobilyacılara avantajlı şartlar sunmaya hazır olduklarının mesajını yolladı. Ama ortak kültürün sahipleri olarak ben şahsen evimde Ankara mobilyayı tercih ederim. Kapıların kapanması hepimiz için zarar” diye konuştu.

PAZAR, İRAN MALLARIYLA DOLAR 

İnşaat sektöründe faaliyet gösteren Havkar Mustafa Reza “Dünyanın her yerinden Irak’a mal gelir. Biz müşterilerimize malları sunarken ülkelerin menşelerini söyleriz. Ama Türk mallarını sunarken malı asli yanı orijinal mal deyimi ile sunarız. Ve Türk malları her zaman kabul gören mallar. İnşaat malları bir şekilde gelir. Saddamlı yıllarda da ambargoları gördük. Yasal gelmeyen mallar kaçak yollardan gelir. Iraklılara parayı verdiğiniz zaman her şeyi alırsınız. Ama açık söylemek gerekirse piyasa Türk malları ile dolu. Kapıların kapandığı vakit Türkiye pazarda çok kan kaybeder. İran malları pazara dolacaktır. Yıllardır ambargolarla mücadele eden İran burada yer alacaktır” dedi.

BÖLGE GAZZE’YE DÖNER

Ambargoların başlaması durumda bölgenin Gazze’ye döneceğini savunan Kürt siyasiler, yasal yollardan getirilemeyen mallar bölgeye kontrolsüz bir şekilde kaçak yollardan geleceğini düşünüyorlar. Kerkük’te ise durum daha endişe verici. Zira İki ateş arasında kalan Kerküklülerin en büyük korkusu bir yandan ambargolarla boğuşmak bir yandan da mali imkansızlıklarla boğuşmak.

BANKALAR VE THY ETKİLENİR

Bölgedeki güven ve istikrarın sembolü ve sadece Türk yatırımcıların değil Batılı şirketlerin de Irak dendiğinde iki önemli tercihi var. İlki uluslararası hava yolu şirketimiz THY diğer ise bölgede dünya ile mali entegrasyonu sağlayan bankalarımız. Ambargonun başlaması durumunda bölgeye gelen en güvenli havayolu şirketinin kalkışlarının iptali durumunda oldukça sıkıntılı bir sürecin başlayacağı belirtiliyor. Diğer taraftan bankacılık sektörün ise çok büyük yara alması söz konusu. Uluslararası ticarette güven sembolü bankalarımız kapanması bölgedeki sadece yerli firmaları değil aynı zamanda yabancı firmaları da tedirgin ediyor.