Fırsatlar ülkesi: Libya

nbsp;Devrimin birinci yılında yaşanan değişimi görmek için İHH İnsani Yardım Vakfı'nın Kurban ekibiyle birlikte Bayramı, Libya'da geçirdik. Libya "talihlilerin ülkesi" olarak adlandırılıyor. Zira petrol üretiminde dünyanın 6. büyük nbsp;ülkesi. Libya denilince akla hep zenginlik ve refah geliyor. Gerçekten böyle midir? İstanbul'dan kalkan THY'nin uçağıyla 2 saat süren bir yolculuktan sonra Bingazi havalimanındayız. Son derece anti modern, sağı solu dökülen, küçük bir havalimanı ile karşı karşıyayız. Burada ilk şoku yaşarken "bu mudur zengin Libya" diye ekipteki arkadaşlarla ilk izlenimlerimizi paylaşıyoruz. Libyalılar her tarafı yeşil, kırmızı ve siyah renklerden oluşan yeni bayraklarıyla süslemişler. Savaşta şehit olanların resimleri var duvarlarda. 20 Ekim 2011 tarihinde öldürülen Kaddafi'nin ise dev resimlerinin yerini şimdi çirkin karikatürleri almış. Günlük yaklaşık 1.5 milyon varil petrolün çıkarıldığı Libya şüphesiz diğer Afrika ve birçok Arap ülkesine göre zengin bir ülke. Ancak zenginliğe göre hak ettiği yerde değil. Ülkeyi 42 yıl yöneten devrik lider Muammer Kaddafi, milyarlarca dolarlık petrol gelirini yıllarca har vurup harman savurdu. Çocukları ve akrabaları ülkenin petrol paralarını Avrupa'nın lüks kentlerinde harcarken Kaddafi, Batılı ülkeler tarafından korkutularak sürekli söğüşlendi. Hâl böyle olunca Libya halkı varlık içinde yokluğu yaşadı. Libya'nın başkent Trablus'tan sonra ikinci büyük kenti Bingazi'de şahit olduğumuz manzara tam da bu cinsten bir görüntüdeydi. Oldukça bakımsız bir görüntünün hâkim olduğu kent adeta çöp yığınlarına bürünmüştü. Binaların ve yolların bakımsız olduğu kentin kilometrelerce uzunluktaki sahili de hak ettiği gibi dizayn edilmemişti. Bu durumu sorduğumuz yetkililer, bakımsızlığın iç savaşla ilgisi olmadığını, Kaddafi döneminden beri devlet ve belediye hizmetlerinin yetersiz olduğunu dile getirdiler.

Devrimden sonra bir kuruş dış borcu bulunmayan, komşuları Mısır, Cezayir, Tunus, Sudan, nbsp;Çad ve Nijer tarafından kıskanılan Libya'da para da çok yapılacak iş de. Ülkenin birkaç yıl içerisinde konutları, turistik merkezleri, alt yapı, üst yapı, yol, köprü, hava limanları, hastane ve eğitim projeleriyle bir cazibe merkezi olması bekleniyor. Bu pastadan herkes pay kapma yarışında. NATO operasyonuna öncülük eden Fransa, ülkedeki büyük ihaleleri teker teker alıyor. İtalya ve İngiltere'de bu zenginlikten pay almak için yarış hâlinde. Türk inşaat firmaları, ülkede kendilerine yeni iş sahaların açılmasını beklemeye devam ederken Çinliler savaşta yarım bıraktıkları projeleri birer birer bitiriyor. Sahil kesimlerinde binlerce villa inşa eden Çinliler, Libya inşaat sektöründe en ön safta yerini alıyor. Akdeniz'e kıyı uzunluğu 1912 km olan Libya, eşsiz güzellikte sahil ve kumsalların yanı sıra Romalıların sayısız antik kent ve tarihi eser bıraktığı bir mirasa sahip. Yılın 300 günü güneş alan Libya, büyük bir turizm potansiyeline sahip. Ancak ülkedeki turistik tesis sayısı yok denecek kadar az. Kaddafi zamanında turizme yeteri kadar yatırı m yapılmaması nedeniyle turist sayısı çok yetersiz. Daha çok diğer Arap ülkelerinden gelen turistlerin tercih ettiği Libya, önümüzdeki yıllarda gerekli yatırımın yapılması halinde dünyanın sayılı turizm merkezlerinden biri olmaya aday. nbsp;


Petrol neredeyse bedava


Libya'da kişi başı düşen milli gelir 13 bin dolar. Ülkede fakirlik oranı yüzde 5 civarında. Petrol neredeyse bedava. Devlete ait istasyonlarda benzinin litresi 15 kuruş dinar. Libya'da 5 dolara deponuzu doldurabiliyorsunuz. Petrol ucuz olur da araba ucuz olmaz mı? Her evin önünde 2-3 araba var. Daha çok ikinci el arabalar tercih ediliyor. Çünkü bunlar gümrükten vergisiz geçtiği için daha ucuza mal oluyor. Trafikte ışıklar yetersiz. Şoförlerin çok süratli olduğu ülkede meydana gelen kazaların haddi hesabı yok. Her arabanın kaportasında kazanın izlerini görmek mümkün. Devlet 20 yıllık faizsiz kredi verdiği için ailelerin çoğu konut sahibi olmuş. Ülkenin kendine özgün bir mimarisi var.


KADDAFİ YANLILARI nbsp;BÜYÜK PROBLEM
Libya'nın özellikle bugünlerde Kaddafi yanlısı aşiretlerle başı dertte. Bu aşiretler zenginlik ve refahın diğer aşiretlere kaymasını içlerine sindiremiyorlar. Kaddafi'nin memleketi Sirte ve Ben Velid'de toplanan bu aşiretler, zaman zaman isyan ediyor. En son geçtiğimiz günlerde Ben Velid'e düzenlenen askeri operasyonda Kaddafi'nin en küçük oğlu Hamis Kaddafi öldürüldü. Libya'da yüzü aşkın aşireti bir arada tutan şey şimdilik muazzam petrol zenginliği. Zira her Libya vatandaşı, dışarıdan ülkeye yapılacak bir müdahaleye karşı. Ülkenin manevi lideri Mustafa Abdülcelil de aşiretleri uzlaştırmak için olağan üstü bir çaba gösteriyor. Sadece Kaddafi yanlısı aşiretlerde değil hemen hemen her evde silahlar mevcut. Savaş zamanı halka dağıtılan silahlar tam olarak toparlanabilmiş değil. Libya hükümeti bu silahları en kısa zamanda almak istiyor. Ancak halk devrime sahip çıkmak için silahları vermek istemiyor. Parlamentoda yaşanan olumsuzluklara anında sokaklara çıkarak tepki gösteriyor.