Çin'in yüzlerce camiyi kapattığı ortaya çıktı
DÜNYA Haberleri / The Guardian
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW/Human Rights Watch) Çin'in camilere yönelik baskısını Sincan Uygur Özerk Bölgesi dışındaki bölgelere kadar genişlettiğini ortaya koydu. Çin'de yüzlerce caminin kapatıldığı ileri sürüldü. "Cami birleştirme" adı altında yapılan camileri kapatma girişiminin, bazı bölgelerde protestolara yol açtığı da vurgulandı. Çin hükümetinden konuya ilişkin bir açıklama da geldi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Çarşamba günü yayımladığı belgelerde, Çin hükümetinin çok sayıda camiyi kapattığı gösterildi. Resmi belgelere, tanık ifadelerine ve uydu görüntülerine göre, resmi adıyla "konsolidasyon" denilen süreç kapsamında, Hui Müslümanlarının büyük bir nüfusuna ev sahipliği yapan kuzey Ningxia bölgesinin yanı sıra Gansu eyaletindeki camileri de kapattı.
Yerel yetkililer ayrıca, iktidardaki Komünist Parti'nin din üzerindeki kontrolü sıkılaştırmak ve kendi yönetimine yönelik potansiyel tehdit riskini azaltmak amacıyla yürüttüğü projenin bir parçası olarak, camilerin daha "Çinli" görünmesi için mimari özelliklerini de değiştiriyor.
MÜSLÜMAN AZINLIKLARA KARŞI BASKI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
Çin Devlet Başkan Xi Jinping, 2016 yılında dinlerin “Çinlileştirilmesi” çağrısında bulunarak, büyük ölçüde 11 milyondan fazla Uygur ve diğer Müslüman azınlığa ev sahipliği yapan Sincan'ın batı bölgesine yoğunlaşan bir baskı başlattı.
Geçen yıl yayımlanan bir Birleşmiş Milletler raporunda, Çin'in, en az 1 milyon Uygur, Hui, Kazak ve Kırgız'ı barındırdığı tahmin edilen "toplama kampları ağı" inşa etmek de dahil olmak üzere, Sincan'da "insanlık suçu" işlemiş olabileceği ortaya konmuştu.
ÇİN, YÜZLERCE CAMİYİ KAPATTI YA DA YIKTI
İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre Çinli yetkililer, dini ifadelere karşı mücadeleyi amaçlayan bir kampanya kapsamında Sincan dışındaki bölgelerdeki camileri hizmet dışı bıraktı, kapattı, yıktı veya başka amaçlarda kullanılmak üzere dönüştürdü.
Nisan 2018 tarihli "Sincan Belgeleri" olarak bilinen bir dizi belge ABD medyasına sızdırıldı. "Camilerin birleştirilmesi" başlığını taşıyan belgelerde, mevcut camilerin sayısının artmaması için yeni camilerin yapılmamasına vurgu yapılıyordu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün Çin direktör vekili Maya Wang, "Çin hükümeti, iddia ettiği gibi camileri 'birleştirmiyor' ancak din özgürlüğünü ihlal ederek birçoğunu kapatıyor. Çin hükümetinin camileri kapatması, yıkması ve başka amaçlarla kullanması, Çin'de İslam'ın uygulanmasını engellemeye yönelik sistematik çabanın bir parçasıdır.'' dedi.
CAMİLERİN YIKILDIĞI UYDU GÖRÜNTÜLERİYLE KANITLANDI
Grubun araştırmacıları tarafından internette yayınlanan ve uydu görüntüleriyle desteklenen video ve fotoğraflara göre yetkililer, Ningxia'nın Liaoqiao ve Chuankou köylerinde 2019 ile 2021 yılları arasında yedi caminin kubbelerini ve minarelerini söktü ve üçünün ana binasını yerle bir etti. Ayrıca elde edilen videolara göre bir caminin şadırvanı da dahil iç kısımları hasar gördü.
Ningxia eyaletinin başkenti Yinchuan'da hükümet tarafından Mart 2018'de yayımlanan bir belgede de "camilerin birleştirilmesi" politikasına atıfta bulunulmuştu. Rapora göre hükümet, "dini mekanların sayısını ve ölçeğini sıkı bir şekilde kontrol etmek" istiyordu ve camilerin "Çin mimarisi tarzlarını" benimsemesi gerektiğini belirtiyordu.
Gansu eyaletinde bazı yerel yönetimlerin de camileri “birleştirme” politikasına ayak uydurmaya çalıştığı ortaya çıktı.
Nüfusun çoğunluğunun Hui olduğu Guanghe İlçesinde yetkililer, 2020 yılında hükümet yıllık raporlarına göre, 12 caminin kaydını iptal etti, beş camiyi kapattı ve diğer beş camiyi iyileştirip birleştirdi.
Konuyu Birleşik Krallık'taki Manchester Üniversitesinden David Stroup'la birlikte araştıran Plymouth Üniversitesi öğretim görevlisi Hannah Theaker, 2020'den bu yana Ningxia'da yaklaşık bin 300 caminin (kayıtlı toplam sayının üçte biri) kapatıldığını tahmin ediyor. Bu sayı, çoğu 2020'den önce gerçekleşen, gayri resmi statüleri nedeniyle kapatılan veya yıkılan camileri kapsamıyor bile.
Nüfusu 1 milyondan fazla olan Zhongwei'de yetkililer, 2019'da 214 camiyi değiştirdiklerini, 58 camiyi birleştirdiklerini ve 37 "yasadışı kayıtlı dini mekanı" yasakladıklarını açıkladı. Yetkililer, Jingui kasabasında "İslami mimari özelliklere sahip" 130'dan fazla alanı "düzelttiklerini" söyledi.
Ningxia'daki bir imam, Radio Free Asia'ya yaptığı açıklamada, "cami birleştirme" politikasının birbirine 2,5 km mesafedeki tüm camilerin birleştirilmesi gerektiği anlamına geldiğini söyledi. İmam, "Camiler kapatıldığında pek çok genç ve orta yaşlı insan artık dini faaliyetlere katılmak için camilere gitmeyecek ve gelecek nesil yavaş yavaş İslam'a olan inancını kaybedecek ve güveni kalmayacak." diyerek camilerin kapatılmasının amacını söyledi.
Öte yandan, Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (Australian Strategic Policy Institute), Sincan'daki 16 bin caminin yüzde 65'inin 2017'den bu yana yıkıldığını veya hasar gördüğünü yazdı.
YÜZLERCE CAMİNİN KAPATILDIĞI TAHMİN EDİLİYOR
HRW son yıllarda kapatılan veya değiştirilen camilerin tam sayısını belirleyemedi ancak hükümet raporları bu sayının muhtemelen yüzlerce olduğunu öne sürüyor. Rapor ayrıca, Çin hükümetinin ülkenin diğer yerlerindeki camileri kapattığını veya değiştirdiğini ve zaman zaman halkın tepkisiyle karşılaştığını belirtiyor. Mayıs ayında güney Yunnan eyaletindeki Nagu kasabasındaki protestocular, bir caminin kubbesinin yıkılmasının planlanması nedeniyle polisle çatışmıştı.
Çin hükümeti sözcüsü raporun yayımlanmasının ardından şunları söyledi:
"Çin'deki tüm etnik gruplardan insanlar, yasaların öngördüğü şekilde dini inanç özgürlüğüne tam olarak sahiptir. Dini inanç özgürlüğünü koruyan politikalar izleyen Çin, diğer ülkeler gibi din işlerini hukuka uygun olarak yönetmektedir. Dini aşırıcılığı reddetme ve onunla mücadele etme konusunda kararlıyız. İnanlıların normal dini faaliyetleri yasalara uygun olarak garanti altına alınır ve geleneklerine saygı gösterilir."
'da Takip Edin!
