BMGK’da Batı tahakkümü rahatsız ediyor, reform şart
Son yıllarda birçok ülke, Birleşmiş Milletlerde (BM) eşitsizlik ve adaletsizlik olduğu söylemiyle reform yapılması yönünde çağrıda bulunurken, özellikle BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) veto yetkisine sahip sadece 5 ülke olması tartışmalara sebep oluyor.
YAZAR: ZELİHA MANGIRCIOĞLU - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” diyerek fitilini ataşlediği reform çağrısına BM üyesi birçok ülke destek verdi. BMGK’daki 5 ülkeden Çin ve Rusya, BMGK’daki Batı tahakkümünden rahatsız. Çin, BMGK’nın Kuzey ve Güney arasında dengesiz pozisyonda olduğu teziyle, Asya, Afrika, Latin Amerika ve Arap ülkelerinin konseyde görev almalarını istiyor. Rusya da BMGK’da Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin dâhil olacağı bir genişleme politikasını dillendiriyor.
Brezilya, Almanya, Hindistan ve Japonya’nın oluşturduğu G4 grubu da BM’de reform yapılmasını isteyenler arasında. Grubun, Mart 2023’teki ortak açıklamasında, BMGK’daki koltuk sayısının 25 veya 26’ya çıkarılması teklif edildi.
BMGK’da daimî üyeler, yaklaşık 1,5 milyarlık Müslüman nüfusu ya da 1,2 milyarlık Afrika ülkelerini temsil etmiyor. Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 5’ini oluşturan Avrupa ise konseyde iki daimî üyeyle temsil hakkına sahip. Arap Grubu, son 80 yılda Arap coğrafyasında yaşanan krizlerde BMGK’ya daimî üye 5 ülkenin vetosuna bağlı kalınmasına karşı çıkıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yazdığı “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” kitabında ifade edilen görüşlere göre, Türkiye, BM’nin dünya barışı için işlerlik kazanması adına eşitsizliğin önüne geçilmesini istiyor. Reformla BM’nin hesap verebilir hâle gelmesi de hedefleniyor. Erdoğan, kitabında bu konuya “Krizler karşısında neden zamanında eyleme geçmediği konusunda BM hesap vermeli” cümlesiyle değiniyor. Güvenlik Konseyi yapısı, hesap verilebilirliğin de önüne geçerken bu durum da BM’deki adaletsizlik ve eşitsizliğin derinleşmesine sebep oluyor.
Türkiye’ye göre BM’nin daha demokratik ve hesap verebilir hâle gelmesi de Genel Kurulun güçlendirilmesinden geçiyor.
BU VİDEO DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
'da Takip Edin!
