3 milyon kişiye bir ventilatör

OSMAN SAĞIRLI

Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC), Covid-19 salgınının insani krizle karşı karşıya olan ülkelerdeki muhtemel etkileri hakkında bir rapor yayınladı. Raporda, insanların neredeyse yarısının (%46) temel sağlık hizmetlerine zaten erişemediği Güney Sudan, Suriye, Venezuela, Burkina Faso ve Yemen ele alındı.
Koronavirüs pandemisinin gelişmiş sağlık sistemlerine sahip ülkeleri bile bunalttığını, ABD ve Avrupa ülkelerinin dahi ventilatör, yoğun bakım üniteleri ve koruyucu ekipman sıkıntısı çekerken, çatışma ve krizden etkilenen birçok ülkede neredeyse hiçbirinin olmadığını belirten IRC, henüz bu ülkelerde yayılma aşamasında olan virüs için erken tedbirler alınması gerektiğini duyurdu.

Raporda şunlara yer verildi:
Covid-19, daha az gelişmiş ve kırılgan ülkelere yayılmanın erken aşamalarında, bu da tedbir almak, yarın tehlikeli ikincil etkilere karşı korunabilecek koordineli bir çalışma yapmak için hâlâ zaman olduğu anlamına gelir.
Suriye, Yunanistan ve Bangladeş'teki kampların, dünyanın en yoğun nüfuslu bölgelerinden. Buralarda virüsün iletim hızı Vuhan'dan dört kat, Diamond Princess yolcu gemisinden 8,5 kat daha fazla.
Yunanistan'ın Moria kampının bazı bölgelerinde 1300'den fazla kişinin bir musluğu, 200'den fazla insanın da bir tuvaleti paylaştığı görülüyor. Küresel sağlık zincirindeki en zayıf halkalar her yerde sağlık için bir tehdittir. Savaşın parçaladığı ülkelerde önleme çabalarını güçlendirmeli ve mültecilerin ve diğer savunmasız insanların bu tedbirlerden faydalanmasını sağlamalıyız
Suriye, Yemen ve Güney Sudan gibi kriz hâlindeki ülkelerde tek zorluk tıbbi malzeme eksikliği de değil. COVID-19'un sağlık etkileri, çatışmadaki artışlar ve salgının tetiklediği siyasi ve ekonomik istikrarsızlık ile birleştiğinde "çifte acil durum" ile karşı karşıya .

ÇİFTE ACİL DURUM
IRC Başkanı ve CEO'su David Miliband, "COVID-19 salgınının ölçeği, ciddiyeti ve hızı kriz bölgelerinde daha büyük görülecek" dedi. Birçok çatışma bölgesi henüz koronavirüsün tam gücünü hissetmemiş olsa da, derhâl harekete geçilmezse ciddi senaryolarla karşılaşılması an meselesi" dedi.
Koronavirüsün en az içinde bulundukları çatışma ortamı ve yoksukluk kadar etki bırakacağına dikkat çekilen beş ülkede sağlık sistemi çökmüş durumda;

SURİYE
Suriye'de koronavirüsün yayılması dünyadaki en ciddi salgınlardan birine yol açabilir. Dokuz yıllık çatışma Suriye'nin sağlık sistemini harabeye çevirdi ve sadece geçen yıl ülkenin kuzeyinde 85 sağlık merkezine saldırı oldu. İç savaşın sivillerinin yer değiştirmesine yol açtığı kuzeybatıda, 1,5 milyonluk nüfus için sadece 105 yoğun bakım yatağı ve 30 yetişkin ventilatörü var. Hemen hemen hepsi zaten kullanımda. Suriye'nin kuzeydoğusunda sadece 28 yoğun bakım yatağı ve 11 ventilatör var.
Yiyecek eksikliği, temiz su ve soğuk havaya maruz kalma hâlihazırda yüz binlerce insanı sağlıksız bıraktı, bu da onları COVID-19 kadar hızlı yayılabilecek bir hastalığa karşı daha savunmasız hâle getirdi. Koronavirüs Suriye'de görülmeye başladığı anda dünyanın göreceği en çok ölüm vakasının merkezi olabilir.

YEMEN
Beş yıllık savaşın ardından Yemen şu anda dünyanın en büyük insani krizinin ortasında.Yemen hastanelerinin sadece yarısı çalışıyor ve 18 milyon insan uygun hijyen, su ve sağlık ürünlerine erişemiyor. Bombalar ve hava saldırıları arasında küresel bir salgını kontrol etmek mümkün değil.
Yemen'deki Suudi liderliğindeki koalisyon mücadelesi iki haftalık bir ateşkes önermesine rağmen, şiddet ülke içinde sürüyor. IRC'nin Yemen ülke direktörü Tamuna Sabedze, “Ükeyi COVID-19'un yıkıcı etkilerine hazırlamak, ihtiyaç sahibi olanlara ulaşmak ve acılarını hafifletmek için iki hafta yeterli değil” dedi.

VENEZUELA
Açlık, istikrarsızlık ve şiddet, 4,7 milyondan fazla insanın 2014'ten bu yana Venezuela'yı terk etmesine yol açtı. Bu süreçte ülkedeki doktorların yarısının da ayrıldığı belirtiliyor. 10 hastaneden dokuzu ilaç ve kritik malzeme sıkıntısıyla karşı karşıya ve 32 milyonluk bir nüfus için sadece 84 yoğun bakım yatağı var. IRC'nin Venezuela ve Kolombiya Ülke Direktörü Marianne Menjivar, "Venezuela'nın içinde durum korkunç. Kolombiya sınırları kapalı, daha fazla ekonomik çalkantı milyonlarca Venezuelalının hayatını tehdit ediyor" diyor .

BURKİNA FASO
Batı Afrika ülkesi Burkina Faso, 20.9 milyonluk nüfusu için sadece 11 ventilatöre sahip. Şiddet ve çatışma, silahlı gruplar neredeyse yarım milyondan fazla insanı evlerinden kaçmaya zorladı. Geçtiğimiz yıl boyunca silahlı grupların saldırılarında yaşanan büyük artış, bir hastalığın aktif bir çatışma alanında yayılmasını azaltmanın zorluğunu artırıyor.

GÜNEY SUDAN
IRC Güney Sudan Ülke Direktörü Caroline Sekyewa, "Güney Sudan halkı zaten altı yıl süren korkunç savaş, kıtlık ve çökmüş bir ekonomiye katlandı" diyor. Ülkenin sağlık tesislerinin yarısından azı tam olarak çalışıyor ve faaliyette olanların birçoğunda yeterli donanıma yok.
Nüfusu 11,7 milyon olan ülkenin sadece dört ventilatörü ve 24 yoğun bakım yatağı var. Hayat kurtaran insani programların COVID-19 tarafından bozulması sonrası Güney Sudan gibi yüksek düzeyde yetersiz beslenme olan diğer ülkelerde kıtlığa yol açabilir.